پژوهشی در انواع سحر
پژوهشی در انواع سحر
سحر دارای انواع مختلفی است که به اعتبار منشاء آن، دانشمندان علوم اسلامی برای هر کدام شرحی بیان نموده اند که به آن اشاره می شود:
علّامه مجلسی در کتاب بحار الانوار بعد از آنکه سحر را تعریف نموده، برای آن هشت قسم یا نوع ذکر کرده است که عبارت است از:
# نوع اول: سحر کلدانیین
این گروه ستارگان را عبادت می کردند و تمام خیر وشر را از وجود آنها می دانستند و به عبارت دیگر کواکب را خالق و مدیر می دانستند.
سحر کلدانین سه دسته است:
الف- عده ای می گویند:« کواکب وجب بالذّات هستند و آفرینش همه ی مخلوقات، به کواکب منتهی می شود.»
ب- گروه دیگری قائلند که « کواکب قدیم هستند به آن جهت که علت موثر در آنها قدیم است.»
ج- عده ای هم معتقدند که « کواکب حادث هستند و مخلوق، لکن مخلوقی که مختار است و خالقش یعنی (خداوند)، امر عالم را به وی واگذار کرده است و او را آزاد گذاشته است.»
بنابراین، کلدانیین به کسانی گفته می شود که از نظر مذهب، ستاره پرست هستند.
اما در بین کلدانیین، ساحران و اشخاصی هستند که قوای عالیه فعالیّه(=قوای آسمان) را خوب می شناسند، به این صورت که آنها می دانند کدام ستاره به تنهایی اثر می گذارد و یا کدام ستاره باید با ستاره ی دیگری، با کمک یکدیگر در روی زمین اثر گذارند و می دانند که کدامیک از ستارگان را در هنگام طلوع میتوان سحر کرد و کدام یک چنین خصوصیتی ندارند!
# نوع دوم: سحر اصحاب اوهام و نفوس قویّه
این سحر به واسطه کارهای عجیب و غریب و پنهان صورت می گیرد. یعنی کسانی که دارای قدرت اراده و تسلط بر نفس خویش می باشند قادرند چنین کارهای شگفتی انجام دهند.
# نوع سوم: سحر استعانت به ارواح ارضیّه
یعنی سحری که با کمک شیاطین، جن، انسان،(بچه یا زن) صورت می پذیرد. توضیح اینکه در این سحر با کمک ارواح انسان، مانند روح زنان، کودکان- زیرا کودکان و زنان را به راحتی می توان به وَهم انداخت- ویا کمک از جن و شیاطین، ساحر کارهای خارق العاده ای انجام می دهد.
# نوع چهارم: سحر تخیلات، چشم بندی و شعبده
در این نوع سحر، ساحر آنچنان با زیرکی وبه سرعت کارهایی را انجام می دهد که تخیل بیننده را تصرف می کند و گویی در آن لحظه چشم بیننده را می بندد که او غیر واقع را به صورت واقعی میبیند مثل اینکه از ظرف خالی کبوتری را بیرون بیاورد.
# نوع پنجم: سحر اعمال عجیبی که ظاهر می شود و حاصل ترکیب آلات مرکّبه هندسی می باشد.
یهنی محاسباتی که بعضی از افراد انجام می دهند و بواسطه محاسبه اعداد و ارقام، وسیله ای را با خاصیت خارق العاده بوجود می آوردند.
# نوع ششم: سحر کمک گرفتن از خواص ادویه
در این نوع از مواد شیمیایی مواد استفاده می کنند و به شیوه ای ماهرانه آن را به هم می آمیزند تا برای معالجه بعضی امراض جسمی و روحی از آن استفاده می شود.
# نوع هفتم: سحر جلب قلوب به سوی خویش
این نوع سحر، به این ترتیب است که ساحر مدّعی می شود که علم سیمیا و کیمیا یا اسم اعظم را می داند، در حالی که ادّعایش هیچ اساسی ندارد و فقط با خالات یا سخنانی خاص، قلوب مردم را به خودش جلب می کند.
# نوع هشتم: سحر نمّامی و سخن چینی
این سحر، حرام بودنش به جهت ایجاد عداوت، میان عده ای می باشد. یعنی نتیجه این سحر، تفرقه بین دو فرد، مثل زن و شوهر می باشد یا بین دو دوست و رفیق.
* چهار قسم دیگر سحر از نظر فخر المحققین
قسم اول- سحر تآثیر قوای نفسیه.
قسم دوم- دعوت کواکب و استعانت از ستارگان.
قسم سوم- تمزیح قوای فلکیّه با قوای ارضیّه.
قسم چهارم- استعانت از ارواح مجرّده ی ملک یا جن که به عزایم و نیرنجات-- معَرََّب نیرنگ می باشد به معنی حیله یا نیرنگ یعنی آنچه حقیقت ندارد.-- معروف هستند.
فخر المحققین در کتاب«ایضاح»، دو نوع از کارهای خارق العاده را که سبب علمی دارند و به واسطه آن اسباب علمی حادث می شوند، بیان نموده و فرموده است:« این دو قسم، از اقسام سحر نیستند و از تحت آن خارجند». در حالی که بقیه علما روایاتی آورده اند که دو قسم مذکور هم، از اقسام سحر می باشند. این دو قسم عبارتند از:
اول- اینکه به کمک خواص اجسام سفلیّه، مثل آهن و دیگر فلزات صورت می پذیرد.
دوم- مواردی که به کمک نسبت ریاضی محاسبه می کنند، (یعنی علم اعداد و اوفاق)
که به وسیله آن یک جسم سنگین را با یک جسم سبک بلند می کنند، یعنی با وسایل عادی، کار خارق العاده انجام می دهند؛(ولی ظاهرآ این دو نوع، از اقسام سحر به حساب نمی ایند).
سحر دارای انواع مختلفی است که به اعتبار منشاء آن، دانشمندان علوم اسلامی برای هر کدام شرحی بیان نموده اند که به آن اشاره می شود:
علّامه مجلسی در کتاب بحار الانوار بعد از آنکه سحر را تعریف نموده، برای آن هشت قسم یا نوع ذکر کرده است که عبارت است از:
# نوع اول: سحر کلدانیین
این گروه ستارگان را عبادت می کردند و تمام خیر وشر را از وجود آنها می دانستند و به عبارت دیگر کواکب را خالق و مدیر می دانستند.
سحر کلدانین سه دسته است:
الف- عده ای می گویند:« کواکب وجب بالذّات هستند و آفرینش همه ی مخلوقات، به کواکب منتهی می شود.»
ب- گروه دیگری قائلند که « کواکب قدیم هستند به آن جهت که علت موثر در آنها قدیم است.»
ج- عده ای هم معتقدند که « کواکب حادث هستند و مخلوق، لکن مخلوقی که مختار است و خالقش یعنی (خداوند)، امر عالم را به وی واگذار کرده است و او را آزاد گذاشته است.»
بنابراین، کلدانیین به کسانی گفته می شود که از نظر مذهب، ستاره پرست هستند.
اما در بین کلدانیین، ساحران و اشخاصی هستند که قوای عالیه فعالیّه(=قوای آسمان) را خوب می شناسند، به این صورت که آنها می دانند کدام ستاره به تنهایی اثر می گذارد و یا کدام ستاره باید با ستاره ی دیگری، با کمک یکدیگر در روی زمین اثر گذارند و می دانند که کدامیک از ستارگان را در هنگام طلوع میتوان سحر کرد و کدام یک چنین خصوصیتی ندارند!
# نوع دوم: سحر اصحاب اوهام و نفوس قویّه
این سحر به واسطه کارهای عجیب و غریب و پنهان صورت می گیرد. یعنی کسانی که دارای قدرت اراده و تسلط بر نفس خویش می باشند قادرند چنین کارهای شگفتی انجام دهند.
# نوع سوم: سحر استعانت به ارواح ارضیّه
یعنی سحری که با کمک شیاطین، جن، انسان،(بچه یا زن) صورت می پذیرد. توضیح اینکه در این سحر با کمک ارواح انسان، مانند روح زنان، کودکان- زیرا کودکان و زنان را به راحتی می توان به وَهم انداخت- ویا کمک از جن و شیاطین، ساحر کارهای خارق العاده ای انجام می دهد.
# نوع چهارم: سحر تخیلات، چشم بندی و شعبده
در این نوع سحر، ساحر آنچنان با زیرکی وبه سرعت کارهایی را انجام می دهد که تخیل بیننده را تصرف می کند و گویی در آن لحظه چشم بیننده را می بندد که او غیر واقع را به صورت واقعی میبیند مثل اینکه از ظرف خالی کبوتری را بیرون بیاورد.
# نوع پنجم: سحر اعمال عجیبی که ظاهر می شود و حاصل ترکیب آلات مرکّبه هندسی می باشد.
یهنی محاسباتی که بعضی از افراد انجام می دهند و بواسطه محاسبه اعداد و ارقام، وسیله ای را با خاصیت خارق العاده بوجود می آوردند.
# نوع ششم: سحر کمک گرفتن از خواص ادویه
در این نوع از مواد شیمیایی مواد استفاده می کنند و به شیوه ای ماهرانه آن را به هم می آمیزند تا برای معالجه بعضی امراض جسمی و روحی از آن استفاده می شود.
# نوع هفتم: سحر جلب قلوب به سوی خویش
این نوع سحر، به این ترتیب است که ساحر مدّعی می شود که علم سیمیا و کیمیا یا اسم اعظم را می داند، در حالی که ادّعایش هیچ اساسی ندارد و فقط با خالات یا سخنانی خاص، قلوب مردم را به خودش جلب می کند.
# نوع هشتم: سحر نمّامی و سخن چینی
این سحر، حرام بودنش به جهت ایجاد عداوت، میان عده ای می باشد. یعنی نتیجه این سحر، تفرقه بین دو فرد، مثل زن و شوهر می باشد یا بین دو دوست و رفیق.
* چهار قسم دیگر سحر از نظر فخر المحققین
قسم اول- سحر تآثیر قوای نفسیه.
قسم دوم- دعوت کواکب و استعانت از ستارگان.
قسم سوم- تمزیح قوای فلکیّه با قوای ارضیّه.
قسم چهارم- استعانت از ارواح مجرّده ی ملک یا جن که به عزایم و نیرنجات-- معَرََّب نیرنگ می باشد به معنی حیله یا نیرنگ یعنی آنچه حقیقت ندارد.-- معروف هستند.
فخر المحققین در کتاب«ایضاح»، دو نوع از کارهای خارق العاده را که سبب علمی دارند و به واسطه آن اسباب علمی حادث می شوند، بیان نموده و فرموده است:« این دو قسم، از اقسام سحر نیستند و از تحت آن خارجند». در حالی که بقیه علما روایاتی آورده اند که دو قسم مذکور هم، از اقسام سحر می باشند. این دو قسم عبارتند از:
اول- اینکه به کمک خواص اجسام سفلیّه، مثل آهن و دیگر فلزات صورت می پذیرد.
دوم- مواردی که به کمک نسبت ریاضی محاسبه می کنند، (یعنی علم اعداد و اوفاق)
که به وسیله آن یک جسم سنگین را با یک جسم سبک بلند می کنند، یعنی با وسایل عادی، کار خارق العاده انجام می دهند؛(ولی ظاهرآ این دو نوع، از اقسام سحر به حساب نمی ایند).